Niên biểu lịch sử Việt Nam

Thời đại đồ đá cũ

1. Người vượn Việt Nam. Di tích núi Đọ (30 vạn năm trước đây)
2. Văn hóa Sơn Vi

 Thời đại đồ đá mới

1. Văn hóa Hòa Bình
2. Văn hóa Bắc Sơn
3. Văn hóa Quỳnh Văn
4. Văn hóa Bàu Tró (5000 năm trước đây)
5. Văn hóa Hạ Long
6. Văn hóa Cù Lao Rùa (lưu vực sông Đồng Nai)

 Thời kỳ bắt đầu dựng nước

Vua Hùng dựng nước
Nước Văn Lang
Văn hóa Phùng Nguyên	Nửa đầu Thiên niên kỷ 2 TCN
Văn hóa Đồng Đậu	Nửa sau Thiên niên kỷ 2 TCN
Văn hóa Gò Mun	Cuối Thiên niên kỷ 2 TCN - đầu Thiên niên kỷ 1 TCN
Văn hóa Đông Sơn (Trống đồng Ngọc Lũ)	Thiên niên kỷ 1 TCN
Văn hóa Sa Huỳnh của người Chăm ở Miền Trung	500 TCN - Thế kỷ 2
An Dương Vương, quốc hiệu Âu Lạc; kháng chiến chống Tần	Nửa sau thế kỷ thứ 3 TCN
Thất bại của An Dương Vương trước xâm lược của Triệu Đà	179 TCN

Thời kỳ phong kiến phương Bắc đô hộ, (179TCN ÷ 938)

Thuộc Triệu 179 TCN - 111 TCN Thuộc Tây Hán 111 TCN - 25 Văn hóa Óc Eo (Vương quốc Phù Nam) ở Nam Bộ 1 - 630 Thuộc Đông Hán Khởi nghĩa Hai Bà Trưng Nước Lâm Ấp của người Chăm hình thành 25 - 226 40 - 43 192 Thuộc Đông Ngô (thời Tam Quốc) Khởi nghĩa Bà Triệu 226 - 280 248 Thuộc Tấn 280 - 420 Thuộc Lưu Tống (Nam Bắc triều Trung Hoa) 420 - 479 Thuộc Tề (Nam Bắc triều Trung Hoa) 479 - 502 Thuộc Lương (Nam Bắc triều Trung Hoa) 502 - 541 Nhà Tiền Lý, quốc hiệu Vạn Xuân 542 - 603 Thuộc Tùy Nước Lâm Ấp bị nhà Tùy tiêu diệt 603 - 617 605 Thuộc Đường Khởi nghĩa Mai Thúc Loan Khởi nghĩa Phùng Hưng Nước Chiêm Thành của người Chăm độc lập khỏi nhà Đường 618 - 906 722 766 - 791 803 Họ Khúc giành quyền tự chủ 905 - 930 Dương Đình Nghệ tiếp tục sự nghiệp của ba đời họ Khúc 931 - 937 Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng lần thứ nhất (chống quân Nam Hán) 938 Chú thích: Các quốc gia cổ của người Chăm thời kỳ này chưa được coi là lịch sử của Việt Nam, nhưng cũng cần kể đến vì là lịch sử của các quốc gia này nằm hoàn toàn trên lãnh thổ Việt Nam ngày nay và người Chăm là một trong những dân tộc của Việt Nam ngày nay.

Thời kỳ độc lập, (938 ÷ 1883)

<><>







<><>







<><>







<><>







<><>







<><>







<><>







<><>







<><>

Nhà Ngô, kinh đô Cổ Loa Loạn 12 sứ quân	939 - 967 966 -968
Nhà Đinh, quốc hiệu Đại Cồ Việt, kinh đô Hoa Lư	968 - 980
Nhà Tiền Lê Lê Hoàn chống quân Tống lần thứ nhất, chiến thắng Bạch Đằng lần thứ hai	980 - 1009 981
Nhà Lý, quốc hiệu Đại Việt, kinh đô Thăng Long Lý Thánh Tông đánh Chiêm Thành, Chế Củ dâng Quảng Bình, bắc Quảng Trị Mở Quốc Tử Giám, mở khoa thi nho học đầu tiên Kháng chiến chống quân Tống lần thứ hai Lý Thường Kiệt tiến đánh Ung Châu Chiến thắng phòng tuyến Như Nguyệt (sông Cầu) Bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của Việt Nam: bài thơ thần Nam quốc sơn hà Nhà Tống chính thức công nhận Việt Nam là một nước độc lập (gọi là An Nam quốc)	1010 - 1225 1069 1070, 1075 1075 - 1077 1075 1077 1077 1164
Nhà Trần, quốc hiệu Đại Việt, kinh đô Thăng Long Kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ nhất Chiến thắng Đông Bộ Đầu Trần Quốc Tuấn viết bài Hịch tướng sĩ Hội nghị Diên Hồng Kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ hai Trần Quốc Tuấn đánh bại quân Nguyên của Thoát Hoan tại Vạn Kiếp Kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ ba Chiến thắng Bạch Đằng lần thứ ba Chế Mân dâng Nam Quảng Trị, Thuận Hóa, Quảng Nam để cưới Công chúa Huyền Trân Chế Bồng Nga đánh Đại Việt, thu hồi đất Chiêm Thành, chiếm Thăng Long, buộc vua Trần trốn khỏi kinh thành. Trần Khát Chân đánh bại và giết Chế Bồng Nga	1226 - 1400 1257 - 1258 1258 trước1285 1284 1284 - 1285 1285 1287 - 1288 1288 1305 1361 -1390 1390
Nhà Hồ, quốc hiệu Đại Ngu, kinh đô Tây Đô Kháng chiến chống quân Minh	1400 - 1407 1406 - 1407
Thuộc Minh Khởi nghĩa Trần Ngỗi Khởi nghĩa Trần Quý Khoáng Khởi nghĩa Phạm Ngọc Khởi nghĩa Lê Ngã Khởi nghĩa Lam Sơn của Lê Lợi Chiến thắng Tốt Động, Chúc Động Chiến thắng Chi Lăng, Xương Giang Bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của Việt Nam: Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi	1407 - 1427 1407 - 1409 1409 - 1413 1415 - 1420 1419 - 1420 1418 - 1427 1426 1247 1248
Nhà Hậu Lê (thời Lê Sơ), quốc hiệu Đại Việt, kinh đô Đông Kinh (Hà Nội) Ban hành chính sách quân điền Lê Thánh Tông tiêu diệt nước Chiêm Thành, mở rộng lãnh thổ tới tỉnh Bình Định ngày nay Ban hành chính sách lộc điền Ngô Sỹ Liên hoàn thành bộ Đại Việt sử ký toàn thư Biên soạn bộ luật Hồng Đức Mở rộng Quốc Tử Giám Khởi nghĩa Trần Tuân Khởi nghĩa Trần Cao	1428 - 1527 1429 1471 1477 1479 1483 1483 1511 1516
Nhà Mạc, kinh đô Thăng Long và sau là Cao Bằng	1527 - 1595
Nam Bắc triều và cuộc xung đột Lê - Mạc	1533 - 1592
Đàng Trong - Đàng Ngoài Trịnh Nguyễn phân tranh Nguyễn Hoàng đánh chiếm đất Phú Yên của Paduranga Nguyễn Phúc Tần đánh tới phía đông Phan Rang lập nên đất Khánh Hòa Nguyễn Hữu Cảnh mở mang Đàng Trong đến Sài Gòn - Gia Định, Biên Hòa và Mỹ Tho Mạc Cửu dâng đất Hà Tiên cho chúa Nguyễn Khởi nghĩa Hoàng Công Chất ở Tây Bắc (Đàng Ngoài) Khởi nghĩa Nguyễn Danh Phương ở Đàng Ngoài Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu ở Đàng Ngoài Vua Cao Miên dâng cho chúa Nguyễn vùng đất Cần Thơ, Long Xuyên và Châu Đốc, Sa Đéc Khởi nghĩa Tây Sơn bùng nổ chống chúa Nguyễn (Đàng Trong) Lê Quý Đôn hoàn thành bộ Vân đài loại ngữ Kháng chiến chống Xiêm La của quân Tây Sơn Chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút của quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ chỉ huy Lê Hữu Trác hoàn thành bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnh Quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ chỉ huy đánh chúa Trịnh Đàng Ngoài, chiếm Thăng Long	1570 - 1786 1627 - 1675 1611 1653 1698 1724 1739 - 1769 1740 - 1751 1740 - 1751 1755 1758 1773 1784 - 1785 1785 1786 1786
Nhà Tây Sơn, kinh đô Phú Xuân (Huế) và Phượng Hoàng trung đô (Vinh) Kháng chiến chống quân Thanh Chiến thắng Ngọc Hồi-Đống Đa của vua Quang Trung Vua Quang Trung mất	1786 - 1802 1788 - 1789 1789 1792
Nhà Nguyễn, quốc hiệu Việt Nam, kinh đô Huế Nguyễn Du viết xong Truyện Kiều Ban hành luật Gia Long Khởi nghĩa Phan Bá Vành Cải cách hành chính của Minh Mạng Minh Mạng nhập Paduranga - Bình Thuận, nền độc lập người Chăm kết thúc Khởi nghĩa Nông Văn Vân Nổi loạn của Lê Văn Khôi có giúp đỡ của quân Xiêm La (xâm lược) ở Nam kỳ Khởi nghĩa Cao Bá Quát

Thời kỳ thuộc Pháp (9-1858 ÷ 3-1945)

 1858 ngày 1-9, mở đầu cuộc kháng chiến chống chủ nghĩa thực dân khi hạm đội Pháp - Tây Ban Nha nổ súng tiến công đánh chiếm bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng).

- Pháp xâm lược ba tỉnh miền Đông Nam kỳ.

• 1859 ngày 17-2 Pháp đánh chiếm tỉnh, thành Gia Định.
• 1861 ngày 10-12 Nguyễn Trung Trực đốt cháy tàu chiến Pháp trên sông Vàm Cỏ Đông tại địa phận thôn Nhật Tảo.
• 1861 ÷ 1864 Khởi nghĩa chống Pháp của Trương Định.
• 1862 ngày 5-6 Triều đình Huế ký Hiệp ước Nhâm Tuất cắt 3 tỉnh miền Đông lục tỉnh là Gia Định, Định Tường, Biên Hòa cho Pháp.
• 1864 ÷ 1865 Các cuộc khởi nghĩa chống Pháp của Trương Quyền, Thiên hộ Dương, Hồ Huân Nghiệp.
• 1866 ngày 16-9 Khởi nghĩa của Đoàn Hữu Trưng - Đoàn Trực chống triều đình Tự Đức (nhà Nguyễn).
• 1867 ÷ 1874 Pháp tiếp tục xâm lấn ba tỉnh miền Tây Nam kỳ, tiến tới chiếm đóng toàn bộ Nam kỳ.
• 1867 ngày 20-6 Pháp đơn phương ra tuyên bố 6 tỉnh Nam kỳ là lãnh địa của Pháp.
• 1868 Khởi nghĩa chống Pháp của Thủ khoa Huân, Phan Công Tôn.
• 1872 Khởi nghĩa chống Pháp của 18 thôn vườn trầu và ở 3 tỉnh miền Tây Nam kỳ.
• 1873 ÷ 1874 Pháp đánh Bắc kỳ lần thứ nhất.
• ngày 20-11 Pháp đánh Hà Nội lần thứ nhất.
• 1874 tháng 2 Khởi nghĩa của Trần Tấn, Đặng Như Mai chống triều đình Huế thỏa hiệp với giặc Pháp.
• Khởi nghĩa Văn thân Nghệ Tĩnh.
• ngày 15-3 Triều đình Huế ký Hiệp ước với Pháp, chấp nhận chủ quyền của Pháp đối với tỉnh Bình Thuận trở vào (toàn bộ Nam kỳ) để Pháp rút khỏi Bắc kỳ.
• ngày 31-8 Triều đình Huế ký Hiệp ước thương mại với Pháp tại Sài Gòn.
• 1882 ÷ 1883 Pháp đánh Bắc kỳ lần thứ hai, hoàn thành xâm lược Bắc kỳ.
• ngày 25-4 Pháp đánh chiếm Hà Nội lần thứ hai.
• 1883 ngày 12-3 Pháp đánh chiếm khu mỏ than Hòn Gai.
• 20-8 Pháp đánh chiếm Thuận An, uy hiếp triều đình Huế.
• ngày 25-8 Triều đình ký Hiệp ước với Pháp tại Huế thừa nhận Bắc kỳ là thuộc địa của Pháp và chấp nhận nền bảo hộ của Pháp ở Trung kỳ.
• 1883 ÷ 1887 Khởi nghĩa chống Pháp của Tạ Hiện ở Bắc Kỳ.
• 1884 ngày 6-6 Triều đình ký hiệp ước với Pháp tại Huế chấp nhận nền bảo hộ của Pháp và sẽ thay mặt nước An Nam trong mọi quan hệ đối ngoại.
• 1885 ngày 5-7 Sự biến kinh thành Huế.

- Tôn Thất Thuyết và Trần Xuân Soạn tấn công Pháp ở đồn Mang Cá.

• ngày 13-7 Vua Hàm Nghi rời kinh thành Huế và hạ Chiếu cần Vương phát động phong trào chống Pháp.
• 1885 ÷ 1898 Phong trào Cần Vương.
• Miền Trung: có các cuộc khởi nghĩa của vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết, Phan Đình Phùng, Mai Xuân Thưởng, Nguyễn Duy Hiệu, Nguyễn Xuân Ôn, Tống Duy Tân, Trần Xuân Soạn, Đinh Công Tráng,...
• Miền Bắc: có các cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Thiện Thuật, Tạ Hiện, Ngô Quang Bích, Đốc Ngữ,...
• 1888 Vua Hàm Nghi bị bắt đi lưu đầy.
• 1892 Chiến thắng Yên Lãng (Hòa Bình) của nghĩa quân Đốc Ngữ.
• 1895 Chiến thắng Vụ Quang của nghĩa quân Phan Đình Phùng.
• 1885 ÷ 1913 Khởi nghĩa Yên Thế của Hoàng Hoa Thám.
• 1894 Chiến thắng Hữu Nhuế (tức Hồ Chuối) của nghĩa quân Yên Thế.
• 1887 Pháp thành lập Liên bang Đông Dương và đặt chế độ toàn quyền Đông Dương.
• 1890 Ngày sinh Nguyễn Sinh Cung, tức Nguyễn Tất Thành, về sau là Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh.
• 1904 Phan Bội Châu thành lập Duy Tân hội.
• 1904 ÷ 1909 Phong trào Đông Du.
• 1905 Phan Bội Châu sang Nhật hoạt động, thúc đẩy phong trào Đông Du.
• 1907 ÷ 1908 Phong trào Đông Kinh nghĩa thục.
• Từ tháng 3-12 Trường Đông Kinh nghĩa thục của Lương Văn Can mở tại Hà Nội.
• Mở đầu phong trào chống thuế ở Trung kỳ năm 1908, ngày 11-3-1908 (kéo dài tới tháng 8-1908).
• 1908 Vụ Hà thành đầu độc.
• 1909 Bãi công của 200 công nhân viên chức hãng Liên hiệp thương mại Đông Dương (L.U.C.I) ở Hà Nội.
• 1911 Nguyễn Tất Thành ra nước ngoài tìm đường cứu nước.
• 1912 Phan Bội Châu, Cường Để thành lập Việt Nam Quang Phục hội.
• 1914 Chiến tranh thế giới lần thứ nhất bùng nổ.
• 1916 phá khám lớn Sài Gòn của Thiên Địa hội.
• Khởi nghĩa của vua Duy Tân, Thái Phiên và Trần Cao Vân ở Nam Trung kỳ.