Xuân nhật yết Chiêu Lăng Trần Nhân Tông

春 日 謁 昭 陵 - 陳 仁 宗

貔 虎 千 門 肅，
衣 冠 七 品 通。
白 頭 軍 士 在，
往 往 說 元 豐。

Xuân nhật yết Chiêu Lăng - Trần Nhân Tông

Tì hổ thiên môn túc,
Y quan thất phẩm thông.
Bạch đầu quân sĩ lại,
Vãng vãng thuyết Nguyên Phong.

(Quân thị vệ như hổ, trước nghìn cửa đứng nghiêm túc,
Áo mũ các quan đủ cả bảy phẩm.
Người lính già đầu bạc còn đến ngày nay,
Thường kể lại chuyện đời Nguyên Phong.)

NGÀY XUÂN GHÉ THĂM CHIÊU LĂNG

Nghìn cửa thị vệ đứng nghiêm trông,
Bảy phẩm cân đai rợp sân rồng .
Người lính bạc đầu còn nhắc mãi,
Chuyện cũ oai hùng thủa Nguyên Phong .

Badmonk - Tâm Nhiên

Chiêu Lăng: Lăng Thái Thượng hoàng Trần Thái Tông
Chuyện Nguyên Phong: Chuyện đời Trần Thái Tông khởi nghiệp gian nan vất vả.

XUÂN CẢNH Trần Nhân Tông

春 景 - 陳 仁 宗

楊 柳 花 深 鳥 語 遲
畫 堂 檐 影 暮 雲 飛
客 來 不 問 人 間 事
共 倚 欄 杆 看 翠 微

XUÂN CẢNH - Trần Nhân Tông

Dương liễu hoa thâm điểu ngữ trì
Họa đường thiền mẫn mộ vân phi
Khách lai bất vấn nhân gian sự
Cộng ỷ lan can khán thúy vi

CẢNH XUÂN

Trong hàng dương liễu chim hót ca
Chiều tà mây dải bóng lầu hoa
Khách đến việc đời xin gác bỏ
Tựa cửa mơ màng ngắm núi xa

Badmonk - Tâm Nhiên.


Trong khóm hoa dương liễu rậm, chim hót
Dưới bóng thềm ngôi nhà chạm khắc, mây chiều bay.
Khách đến chơi không hỏi việc đời,
Cùng đứng tựa lan can ngắm màu xanh mờ mịt ở chân trời.

Trần Nhân Tông (1258 – 1308), tên thật là Trần Khâm (陳昑) là vị vua thứ ba của nhà Trần (sau vua cha Trần Thánh Tông và trước Trần Anh Tông) trong lịch sử Việt Nam. Ông ở ngôi 15 năm (1278 – 1293) và làm Thái Thượng hoàng 15 năm. Ông là người đã thành lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, lấy pháp hiệu là Đầu đà Hoàng giác Điếu ngự. Ông được sử sách ca ngợi là một trong những vị vua anh minh nhất trong lịch sử Việt Nam. Ngày 22 tháng Mười âm lịch năm Mậu Dần (tức 8 tháng 11 năm 1278), ông được vua cha là Trần Thánh Tông nhường ngôi, tức vua Trần Nhân Tông. Ông ở ngôi 14 năm, nhường ngôi 5 năm, xuất gia 8 năm, thọ 51 tuổi, qua đời ở am Ngoạ Vân núi Yên Tử, đưa về táng ở Đức lăng (nay thuộc tỉnh Thái Bình).

Bấy giờ nhà Nguyên sai sứ sang hạch điều này, trách điều nọ, triều đình cũng có nhiều việc bối rối. Nhưng nhờ có Thượng hoàng Thánh Tông còn coi mọi việc và các quan trong triều nhiều người có tài trí, Nhân Tông lại là một vị vua thông minh và quả quyết, mà trong nước từ vua quan đến dân chúng đều một lòng cả, nên từ năm 1285 đến 1287, Nguyên Mông hai lần sang đánh Đại Việt nhưng bị đập tan. Ngoài ra, quân Ai Lao thường hay quấy nhiễu biên giới, bởi vậy năm 1290 nhà vua phải thân chinh đi đánh dẹp.

Nhà vua từng nói: ‎" Các người chớ quên , chính nước lớn mới làm những điều bậy bạ , trái đạo . Vì rằng họ cho mình cái quyền nói một đường làm một nẻo . Cho nên cái hoạ lâu đời của ta là hoạ nước Tàu . Chớ coi thường chuyện vụn vặt nảy ra trên biên ải . Các việc trên , khiến ta nghĩ tới chuyện khác lớn hơn . Tức là họ không tôn trọng biên giới qui ước . Cứ luôn luôn đặt ra những cái cớ để tranh chấp . Không thôn tính được ta , thì gậm nhấm ta . Họ gậm nhấm đất đai của ta , lâu dần họ sẽ biến giang san của ta từ cái tổ đại bàng thành cái tổ chim chích . Vậy nên các người phải nhớ lời ta dặn : " Một tấc đất của Tiền nhân để lại , cũng không được để lọt vào tay kẻ khác " . Ta cũng để lời nhắn nhủ đó như một lời di chúc cho muôn đời con cháu "

Sau khi nhường ngôi cho con trai là Trần Anh Tông, ông xuất gia tu hành tại cung Vũ Lâm, Ninh Bình, sau đó rời đến Yên Tử (Quảng Ninh) tu hành và thành lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, lấy đạo hiệu là Điều Ngự Giác Hoàng (hay Trúc Lâm đầu đà). Ông là tổ thứ nhất của dòng Thiền Việt Nam này. Về sau ông được gọi cung kính là “Phật Hoàng” nhờ những việc này. Ông qua đời ngày 3 tháng Một âm lịch năm Mậu Thân (tức 16 tháng 12 năm 1308), được an táng ở lăng Quy Đức, phủ Long Hưng, xá lỵ cất ở bảo tháp am Ngọa Vân; miếu hiệu là Nhân Tông, tên thụy là Pháp Thiên Sùng Đạo Ứng Thế Hóa Dân Long Từ Hiển Hiệu Thánh Văn Thần Võ Nguyên Minh Duệ Hiếu Hoàng Đế.

Tác phẩm của Trần Nhân Tông có:Thiền lâm thiết chủy ngữ lục (Ngữ lục về trùng độc thiết chủy trong rừng Thiền)Tăng già toái sự (Chuyện vụn vặt của sư tăng)Thạch thất mỵ ngữ (Lời nói mê trong nhà đá) Đại hương hải ấn thi tập (Tập thơ ấn chứng của biển lớn nước thơm)Trần Nhân Tông thi tập (Tập thơ Trần Nhân Tông)Trung Hưng thực lục (2 quyển): chép việc bình quân Nguyên xâm lược. Các phẩm trên đều đã thất lạc, chỉ còn lại 25 bài thơ chép trong Việt âm thi tập và Toàn Việt thi lục - Theo Wikipedia

Sơn cư mạn hứng Nguyễn Du

山 居 漫 興 - 阮 攸

南 去 長 安 千 里 餘，
群 峰 深 處 野 人 居。
柴 門 晝 靜 山 雲 閉，
藥 圃 春 寒 隴 竹 疏。
一 片 鄉 心 蟾 影 下，
經 年 別 淚 雁 聲 初。
故 鄉 弟 妹 音 耗 絕，
不 見 平 安 一 紙 書。

Sơn cư mạn hứng - Nguyễn Du(1802 - 1887)

Nam khứ Trường An thiên lý dư,
Quần phong thâm xứ dã nhân cư.
Sài môn trú tĩnh sơn vân bế,
Dược phố xuân hàn lũng trúc sơ.
Nhất phiến hương tâm thiềm ảnh hạ,
Kinh niên biệt lệ nhạn thanh sơ.
Cố hương đệ muội âm hao tuyệt,
Bất kiến bình an nhất chỉ thư.

Ở NÚI CẢM HỨNG

Về nam ngàn dặm cách Trường An,
Nhà cỏ u cư giữa non ngàn.
Mây khóa cổng thiền yên bóng núi,
Viện thuốc tre thưa độ xuân tàn.
Sáng trăng chạnh nhớ thương làng cũ,
Tiếng nhạn khơi dòng lệ chứa chan .
Quê nhà tin tức anh em vắng,
Không biết mọi người được bình an.

Badmonk - Tâm Nhiên


Cách Trường An nghìn dặm về phía nam,
Có một người quê mùa ở trong núi sâu.
Ban ngày yên tĩnh, mây núi che kín cổng tre.
Mùa xuân lạnh, hành trúc quanh vườn thuốc trông thưa thớt.
Thơ thẩn dưới bóng trăng, lòng nhớ quê hương
Tiếng nhạn đầu mùa khơi thêm dòng lệ biệt ly từ bao năm.
Em trai em gái ở nơi quê nhà, bấy lâu bặt hắn tin tức,
Không nhận được lá thư nào nói cho biết có bình yên hay không?

Cửu biệt ly Lý Bạch

久別 離 - 李白

別 來 幾 春 未 還 家，
玉 窗 五 見 櫻 桃 花。
況 有 錦 字 書，
開 緘 使 人 嗟。
至 此 腸 斷 彼 心 絕。
雲 鬟 綠 鬢 罷 梳 結，
愁 如 回 飆 亂 白 雪。
去 年 寄 書 報 陽 台，
今 年 寄 書 重 相 催。
東 風 兮 東 風，
為 我 吹 行 雲 使 西 來。
待 來 竟 不 來，
落 花 寂 寂 委 青 苔。

Cửu biệt ly - Lý Bạch

Biệt ly kỷ xuân vị hoàn gia,
Ngọc song ngũ kiến anh đào hoa.
Huống hữu cẩm tự thư,
Khai giam sử nhân ta.
Chí thử trường đoạn bỉ tâm tuyệt.
Vân hoàn lục mấn bãi sơ kết,
Sầu như hồi phiêu loạn bạch tuyết.
Khứ niên ký thư báo Dương Đài,
Kim niên ký thư trùng tương thôi.
Đông phong hề đông phong,
Vị ngã xuy hành vân sử tây lai.
Đãi lai cánh bất lai!
Lạc hoa tịch tịch uỷ thương đài.

SẦU LY BIỆT

Biệt ly từ độ mấy xuân,
Bâng khuâng hoa rụng năm lần bên song.
Mở tờ thư gấm nao lòng,
Đọc lên lệ úa đôi dòng sầu rơi .
Tóc mây biếng chải rối bời,
Buồn trông gió thổi cuối trời tuyết bay.
Dương Đài cách trở tầm tay,
Thư đi rồi lại đêm ngày ngóng trông.
Gió đông ơi hỡi gió đông,
Cho ta làm áng mây hồng về tây.
Đợi người nào thấy ai đây ?
Hoa rơi lặng lẽ phủ đầy thềm rêu...

Badmonk - Tâm Nhiên

Từ ngày chàng ra đi đã mấy xuân không về,
Trước cửa ngọc đã năm lần thấy hoa anh đào nở.
Huống lại có thư chữ gấm,
Mở ra khiến lòng thêm đau xót.
Tóc mây quên bện, tóc mai biếng thắt tết,
Buồn như cơn gió thổi tung tuyết trắng.
Năm trước đã gữi thư nhắn chốn Dương Đài,
Năm nay lại gữi thư giục giã,
Gió đông chừ gió đông
Hãy vì ta thổi mây bay về tây,
Đợi hoài mà vẫn chưa thấy người về,
Hoa rơi lặng lẽ phủ rêu xanh...